Pracownia Małgorzaty Treutler – FILM

Pracownia Małgorzaty Treutler

W 2021 roku Fundacja poszerzyła artystyczną mapę Starego Miasta o kolejne fascynujące medium – scenografię, kostiumografię i teatr. Tym razem projekt poświęcony jest pracowni Małgorzaty Treutler (1945-2013), polskiej scenografki i kostiumografki, związanej z licznymi warszawskimi teatrami m.in. Teatrem Wielkim czy Teatrem Kamienica. Jak wspominają współpracujący z nią reżyserzy, aktorzy i scenografowie, o samej artystce trudno opowiedzieć w paru słowach. Wywodziła się z wielkiej polskiej tradycji scenograficznej zakorzenionej u Stanisława Wyspiańskiego. O scenografii i kostiumach wiedziała wszystko. Mimo stosunkowo krótkiego życia (żyła 67 lat) zrealizowała około 350 przedstawień. Często borykając się z ograniczonym budżetem na produkcje, potrafiła wyczarować coś z niczego, a efekt był olśniewający. Była doskonałym przykładem artystki przepełnionej wizją ale i operującej znakomitym rzemiosłem. Wybitna specjalistka w swojej dziedzinie, nazywana przez przyjaciół Panią Profesor, mimo, że nie miała tytułu profesorskiego. Ale szacunek do jej możliwości zobowiązywał. Barwna postać, która potrafiła całkowicie oczarować widzów teatralnych, ale także wybitnych twórców, z którymi współpracowała.

Dwupoziomowa pracownia na Starym Mieście to nie tylko miejsce pamięci i archiwum wypełnione projektami i narzędziami, ale także inspiracja dla kolejnych twórców – miejsce aktualnie używane przez studentów Studium Techniki Teatralnej. Poddasze, do którego prowadzą skrzypiące drewniane schody to miejsce odgrywające ważną rolę w warszawskim środowisku artystycznym. To tu odbywały się przymiarki, próby sztuk kameralnych, ale także spotkania towarzyskie po premierach teatralnych. Pracownia przez pewien czas była także mieszkaniem artystki, ale bywała również schronieniem dla wielu ludzi teatru. Dlatego też to właśnie z tego miejsca najlepiej opowiadać o artystce. Przy otwartym oknie wprowadzającym staromiejski gwar i z włączonym radiem cicho grającym muzykę klasyczną.

Dzięki współpracy z opiekunką miejsca, a także uczennicą Małgorzaty Treutler, Jolantą Szymańską-Petrykowską, podczas realizacji filmu udało się wkroczyć w porywający świat warszawskiego środowiska teatralnego. Jako, że człowieka teatru najlepiej wspominać przez anegdoty czy powiedzonka, narrację filmu poprowadzą dobrze znający artystkę reżyserzy Grzegorz Mrówczyński oraz Waldemar Matuszewski.

GALERIA

1 2 ►

PROJEKTY

Choć zachowana dokumentacja wskazuje na blisko 350 spektakli zrealizowanych przez Małgorzatę Treutler, to mówi się, że zrealizowała ich ponad 500. Zaprezentowane tu projekty, to jedynie drobna cząstka bogactwa spuścizny artystki. Jeśli szukasz więcej informacji na temat artystki i jej twórczości skontaktuj się z nami, a my przekażemy cię w dobre ręce.

Pracownia Rodziny Jarnuszkiewiczów

Miejsce to, przez lata było ważnym obszarem życia twórczego i zawodowego dla kolejnych pokoleń Rodziny Jarnuszkiewiczów. Początkowo pełniło funkcję pracowni metaloplastycznej, później rzeźbiarskiej. Mieczysław Jarnuszkiewicz i jego syn Wojciech otrzymali ją od Miasta w latach 50. Wcześniej w 1945 roku, w zrujnowanym jeszcze mieście, ojciec i syn swoje pierwsze prace wykonywali dla Biura Odbudowy Stolicy w bardzo trudnych warunkach w baraku. Kiedy tylko tę część pierzei Rynku Nowego Miasta odbudowano w stylu nawiązującym do XVIII architektury, a z fasadami pokrytymi już nowoczesną polichromią, to pomieszczenie na parterze w kamienicy przy numerze 21 przekazano Mieczysławowi na stworzenie w nim profesjonalnej, metaloplastycznej pracowni. W tym właśnie lokalu stworzyli nowe, doskonałe warunki do kontynuowania artystycznej pracy, współpracując ściśle z Wydziałem Architektury Zabytkowej i wykonując zamówienia dla dynamicznego zespołu architektów Biegańskiego i Zachwatowicza. Na podstawie dokumentacyjnych rysunków i szkiców Mieczysław i Wojciech wykonywali w pracowni ozdobne lukarny, żygacze, dekoracje i zwieńczenia staromiejskich dachów i kamienic.

Wojciech mistrzowsko posługujący się techniką repusu wykonał między innymi klasycyzujące głowice kolumn w zwieńczeniu wieży Kościoła Św. Anny  znanego  wszystkim Bazyliszka, Krokodyla i inne miedziane szyldy sklepów i restauracji,  które już na stałe wpisały się w plastyczny krajobraz odbudowanej Stolicy. Z czasem, do tego zespołu dołączył drugi syn Mieczysława,  Jerzy, który studiując jeszcze na Akademii Sztuk Pięknych często wpadał do pracowni ojca.  Gdy była pilna potrzeba, wspierał rodzinny zespół perfekcyjnym już wtedy rysunkiem i swoimi projektami. Przyglądając się spawalniczej biegłości swojego młodszego brata Wojciecha, Jerzy, zainspirował się jego techniką łączenia blach  i tak zrodził się pomysł pierwszych, abstrakcyjnych rzeźb łączonych wyraźnym,  grubym,   niczym nie wygładzonym spawem.

Kiedy ukończono odbudowę Starówki, zlecenia  i zapotrzebowanie na misterne metalowe detale architektoniczne zmniejszyły się na tyle, że Wojciech utracił możliwość utrzymywania swojej rodziny. W tej sytuacji przyszedł  mu z pomocą najstarszy brat – Zbigniew, przebywający od 1939 roku za granicą i zaprosił całą rodzinę Wojciecha do Kanady.

Po emigracji Wojciecha w 1962 roku i śmierci Mieczysława w 1965 roku, pracownię przejął najmłodszy z braci Jarnuszkiewiczów – Krystyn wraz z żoną Anną, którzy  dopiero co ukończyli Wrocławską Akademie Sztuk Pięknych. Krystyn i Anna rozpoczęli kolejny, rzeźbiarski  etap twórczej działalności pracowni.

Dziś miejscem opiekuje się Maria Komorowska, artystka, wnuczka Mieczysława i siostrzenica braci Jarnuszkiewiczów. Pielęgnuje pamięć po poprzednich gospodarzach, organizuje wystawy kolejnych twórców związanych z Jarnuszkiewiczami, a także wykorzystuje potencjał przestrzeni do własnych projektów artystycznych.

Pracownia Zbigniewa Maleszewskiego

Pracownia przy ul. Bugaj 15/17 w Warszawie, w której mieszkał i pracował Zbigniew Maleszewski,  stanowi modelowy przykład autorskiej pracowni artystycznej, działającej w tkance miejskiej przez ponad pół wieku. Pracownia ta jest wspaniałym, zachowanym przykładem wnętrz z lat 60. w budynku będącym częścią odbudowywanego Starego Miasta.

To ponad sześciometrowe pomieszczenie z antresolą, wspaniałą biblioteką, zbiorami kolekcjonerskimi sztuki, rzemiosła artystycznego, militariów, okazów geologicznych i przyrodniczych, jest świadkiem całej powojennej historii Warszawy wraz ze zbiorami sięgającymi XVIII wieku. W piwnicy należącej do tego lokalu mieściła się w latach 80. tajna drukarnia Solidarności. Zachował się z tych czasów sprzęt drukarski oraz „bibuła” drukowana w tej drukarni. W 2010 roku, przy okazji odznaczenia Gloria Artis, Maleszewski otworzył na skwerze należącym do wspólnoty mieszkaniowej Bugaj 15/17 Stałą Galerię Plenerową – dużą ekspozycję własnych rzeźb w kamieniu. Rzeźby Zbigniewa Maleszewskiego są też wyeksponowane na skwerach przy ul. Bugaj – na przeciwko Galerii Stara Prochownia.

Zbigniew Maleszewski (1924 – 2017) to wybitny artysta, architekt i rzeźbiarz, inspirator Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, były żołnierz AK, uczestnik Powstania Wileńskiego, odznaczony m.in Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Gloria Artis. Ukończył Wydział Architektury na Politechnice Warszawskiej, odbył praktyki w pracowni Le Corbusiera w Paryżu, przyjaciel Oskara Hansena. Czynnie uczestniczył w odbudowie powojennej Polski. Ukończył także studia na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jego tworzywem był kamień – marmur, granit, bazalt, serpentynit i sjenit. Twórczość rzeźbiarską uzupełniał pisarstwem (rozważania filozoficzne, twórczość autobiograficzna, relacje z podróży). Odbył liczne podróże artystyczne po Europie, Afryce, Azji i Ameryce. W rzeźbiarskiej twórczości Maleszewskiego wyróżnić można poszukiwania ekspresji poprzez organiczną i prowokującą formę, dialog z przestrzenią poprzez bryłę, czy dążenie do poznania materii jako materiały i nieskończoności wymiarów.

Więcej o artyście znaleźć można na stronie Fundacji na Rzecz Rzeźby Polskiej im. Zbigniewa Maleszewskiego.